2009 rok

Potrzeby szkoleniowe komendantów komisariatów w zakresie kierowania zespołem ludzkim na przykładzie województwa śląskiego

Dorota Madej
mł. insp. dr Roman Stawicki
Szkoła Policji w Katowicach

Potrzeby szkoleniowe komendantów komisariatów w zakresie kierowania zespołem ludzkim na przykładzie województwa śląskiego

Wstęp
Współcześnie powszechnie uznaje się, że najważniejszym zasobem każdej organizacji są ludzie. Dlatego też w miarę wzrostu znaczenia czynnika ludzkiego w rozwoju organizacji zmieniało się podejście do pracowników: od traktowania ich jako jeden spośród wielu zasobów, do stwierdzenia, iż ludzie to kapitał, który trzeba pomnażać, żeby organizacja mogła się dalej rozwijać i wygrywać na rynku konkurencyjnym. Jeszcze kilka lat temu przewagę konkurencyjną uzyskiwano poprzez technologię, dzisiaj jej poziom i dostępność spowodowały, że tym determinantem są ludzie, a doprecyzowując — ich kwalifikacje oraz kompetencje. Jednak ze względu na utrzymywanie się od wielu lat wysokiej dynamiki zmian zachodzących wewnątrz organizacji i w jej otoczeniu zewnętrznym, okazało się, że wiedza i umiejętności w relatywnie krótkim czasie tracą swoją aktualność oraz wymagają permanentnego uzupełniania. Z tego też wynika potrzeba ustawicznego szkolenia i doskonalenia zawodowego. Policja jest jedną z tych organizacji, które starając się nadążyć za zachodzącymi przemianami (w tym za rozwojem techniki, a co za tym idzie — pojawianiem się nowych, dotychczas nieznanych rodzajów przestępstw, metod ich popełniania i wykrywania), powinny podnosić poziom kompetencji swoich kadr, m.in. z zakresu organizacji pracy, współdziałania czy kierowania zespołem ludzkim.

Proces szkolenia oraz doskonalenia zawodowego składa się z kilku etapów: rozpoznawania potrzeb szkoleniowych, planowania przedsięwzięcia szkoleniowego, organizacji i realizacji szkolenia, nadzoru nad jego organizacją oraz przebiegiem, a także — o czym bardzo często się zapomina — ewaluacji tegoż procesu. Właśnie potrzeby szkoleniowe komendantów komisariatów stanowić będą przedmiot dalszych rozważań. Niewątpliwie inspiracją do identyfikacji luk kompetencyjnych komendantów komisariatów w zakresie przygotowania do zarządzania zasobami ludzkimi oraz kierowania jednostką był fakt, że obecna oferta szkoleniowa Policji w zasadzie nie zawiera propozycji, której mogliby być adresatami. Potwierdzeniem słuszności podjęcia działań zmierzających do opracowania programu nauczania realizowanego pilotażowo na poziomie doskonalenia lokalnego były też liczne rozmowy z kierownictwem Komendy Wojewódzkiej Policji w Katowicach oraz samymi komendantami komisariatów z województwa śląskiego.

Identyfikacja potrzeb polega na zdiagnozowaniu rozbieżności pomiędzy stanem obecnym a tym pożądanym, niekiedy nazywanym docelowym. W takim rozumieniu istoty potrzeb stanowią one cele, które można osiągnąć przez podjęcie stosownych działań edukacyjnych. W podejściu klasycznym badanie potrzeb szkoleniowych ograniczono do wąsko rozumianych potrzeb organizacji. W tym kontekście badanie polegało głównie na rozpoznawaniu potrzeb w sferze organizacyjnej firmy, określeniu zadań szkoleniowych i przeniesieniu ich na sferę operacyjną (podzielenie zadań na sekwencję zachowań, które można modelować przez trening) oraz w sferze indywidualnej — na zbadaniu różnicy między sposobem wykonywania zadań przez pracowników, a standardem wymaganym przez firmę. Koncepcja humanistyczna rozpatruje badanie potrzeb w kategorii samorozwoju jednostki, która realizuje w organizacji m.in. swoje najważniejsze potrzeby życiowe (w tym potrzebę rozwoju zawodowego). Akcent przeniesiony jest tu z poziomu potrzeb organizacyjnych i sytuacyjnych na indywidualne potrzeby uczących się[1].

Określenie rzeczywistych potrzeb szkoleniowych, których zaspokojenie mogłoby w wymierny sposób wpłynąć na podniesienie efektywności pracy i funkcjonowania organizacji, nie jest zadaniem łatwym. Ponieważ organizacja szkolenia wiąże się najczęściej z nakładami finansowymi i czasowym wyłączeniem pracownika z obowiązków, niezwykle istotne jest, aby w jego projektowaniu wesprzeć się odpowiednio przeprowadzonymi badaniami, zgodnymi z przyjętą w tej dziedzinie metodologią. Najczęściej stosowanymi metodami badawczymi w procesie rozpoznawania i analizowania potrzeb szkoleniowych są m.in.: wywiad ustrukturyzowany, wywiad zogniskowany, badanie ankietowe, techniki socjometryczne (socjogram, obserwacja uczestnicząca), opis stanowiska, testy, studium przypadku, arkusz diagnostyczny oraz audyt personalny. W przypadku badania, którego wyniki zostały przedstawione poniżej, jako narzędzie badawcze zastosowano kwestionariusz ankiety imiennej do samodzielnego wypełniania. W celu pogłębienia zbieranych informacji w narzędziu badawczym, oprócz zestandaryzowanych pytań zamkniętych, zastosowano również pytania otwarte. Dzięki temu, oprócz statystycznego ujęcia zagadnień poruszanych w badaniu, możliwe było uzyskanie szerszego obrazu potrzeb, a przez to wzbogacenie materiału wykorzystanego do zaprojektowania szkolenia menadżerskiego.

Informacje o badaniu
Celem badania zorganizowanego przez Szkołę Policji w Katowicach przy współudziale Komendy Wojewódzkiej Policji w Katowicach, która zajęła się dystrybucją ankiet, było rozpoznanie potrzeb szkoleniowych komendantów komisariatów Policji w zakresie kierowania zespołem ludzkim. Pod uwagę wzięte zostały dwa podstawowe obszary zarządzania podległymi pracownikami: zagadnienia związane z polityką kadrową oraz radzenie sobie w sytuacjach trudnych związanych ze służbą. Informacje uzyskane w wyniku analizy rezultatów badania posłużyły do stworzenia programu warsztatów szkoleniowych, zgodnie z potrzebami wskazanymi przez respondentów w kwestionariuszu.

Badaniem, które zostało przeprowadzone w miesiącach wrzesień–październik 2008 r., objęto wszystkie komisariaty znajdujące się na terenie województwa śląskiego, tj. 86 jednostek. Wzięło w nim udział w sumie 150 (ze 172) komendantów i ich zastępców.

Więcej w numerze...

[1] Na podstawie artykułu: R. Neczaj-Świderska, Rozpoznanie i analiza potrzeb szkoleniowych organizacji, <http://www.e-mentor.edu.pl/artykul_v2.php?numer=8&id=119>, 17 lipca 2009 r.

• nast. »