2009 rok

Policjanci w wodzie

Waldemar Zubrzycki
Wyższa Szkoła Policji

Policjanci w wodzie

Patrolowanie, legitymowanie czy kontrole drogowe to zwykle czynności, z którymi kojarzona jest policja. Tymczasem zakres realizowanych przez nią zadań jest znacznie szerszy. Jednocześnie oczekiwania społeczne wobec tej instytucji są bardzo duże, co oznacza, że w każdym wypadku interwencji policyjnej funkcjonariusz musi działać sprawnie i skutecznie.

Powierzchnia Polski wynosi 322 575 km², z czego 311 889 km² to obszar lądowy wraz z wodami śródlądowymi[1]. Wody powierzchniowe zajmują 8313 km2, co stanowi prawie 3% całkowitej powierzchni kraju[2]. Dominującą rolę odgrywają wśród nich jeziora i rzeki wraz ze zbiornikami zaporowymi, posiadamy także dostęp do morza, którego linia brzegowa wynosi kilkaset kilometrów. Obszary te wykorzystywane są na potrzeby gospodarki naszego kraju, są też popularnym miejscem letniego (przede wszystkim) wypoczynku, uprawiania sportów i turystyki wodnej. Jak wszystkie płaszczyzny życia społecznego podlegają również powszechnym zagrożeniom działalnością o charakterze przestępczym.

Jak wynika z Informacji na temat funkcjonowania Policji na wodach i terenach przywodnych w roku 2007[3] w okresie tym wykonano łącznie 63 372 służby na rzecz zapewnienia ładu i porządku publicznego na wodach i terenach przywodnych. Metody i formy wykonywania służby przez policjantów na morzu terytorialnym, morskich wodach wewnętrznych, wodach śródlądowych powszechnie dostępnych i na terenach przywodnych reguluje zarządzenie komendanta głównego Policji z 26 lipca 2004 r.[4], powierzające realizację tego typu działań komisariatom, komórkom i sezonowym komórkom specjalistycznym Policji, a także policjantom wyznaczonym z innych jednostek i komórek organizacyjnych. Do ich zadań należą w szczególności:

1. ochrona bezpieczeństwa ludzi;
2. zapobieganie przestępczości, wykroczeniom i innym zdarzeniom zakłócającym bezpieczeństwo i porządek na wodach i terenach przywodnych;
3. wykrywanie przestępstw i wykroczeń oraz ściganie ich sprawców, w szczególności naruszających przepisy w zakresie:

a) ochrony przyrody oraz środowiska naturalnego i ekologii,

b) bezpieczeństwa w żegludze,

c) bezpieczeństwa osób pływających, kąpiących się i uprawiających sporty wodne;

1. ujmowanie na gorącym uczynku sprawców przestępstw i wykroczeń;
2. poszukiwanie osób zaginionych oraz przedmiotów pochodzących lub użytych do dokonania przestępstwa;
3. zabezpieczanie porządku w miejscach skażenia substancjami trującymi i innymi, powodującymi zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego oraz środowiska naturalnego, a także przy usuwaniu ich skutków;
4. zapobieganie wypadkom utonięć i ratowanie ludzi;
5. zabezpieczanie porządku publicznego w miejscach katastrof i klęsk żywiołowych;
6. szczególna ochrona zbiorników wody pitnej i rzek wpływających do nich;
7. organizacja zabezpieczeń imprez masowych i turystycznych na wodach i terenach przywodnych;
8. współdziałanie z innymi podmiotami realizującymi zadania w zakresie ratownictwa, ochrony bezpieczeństwa i porządku na wodach oraz ekologii;
9. w miarę posiadanych możliwości przeprowadzanie oględzin miejsca zdarzenia pod wodą[5].

Wymienione zadania w sposób ciągły realizują na terenie kraju 4 komisariaty specjalistyczne: Komisariat Rzeczny Policji w Warszawie i komisariaty wodne Policji w Krakowie, Poznaniu i we Wrocławiu oraz wodne komórki specjalistyczne — ogniwa prewencji Policji na wodach w Bydgoszczy, Toruniu i we Włocławku[6].

W zakresie zapewnienia ładu i porządku publicznego na wodach i terenach przywodnych policjanci współpracują także z innymi podmiotami lub uprawnionymi osobami, których obecność jest uwarunkowana potrzebami służby. Zgodnie z § 9 zarządzenia nr 841 służbę na wodach i terenach przywodnych policjanci mogą pełnić wspólnie z inspektorami Państwowej Inspekcji Ochrony Środowiska, żołnierzami Żandarmerii Wojskowej, funkcjonariuszami Straży Granicznej, Straży Gminnej/Miejskiej, Państwowej Straży Rybackiej, Straży Leśnej, Państwowej Straży Pożarnej lub członkami Wodnego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego. W roku 2007 około 24% wszystkich służb na wodach i terenach przywodnych zrealizowano z udziałem przedstawicieli innych podmiotów[7].

Podstawowym policyjnym ośrodkiem, przygotowującym do realizacji zadań w omawianym zakresie, jest Centrum Szkolenia Policji w Legionowie, w którym odbywają się kursy doskonalenia zawodowego, w tym specjalistyczne dla policjantów służby prewencyjnej wykonujących zadania na wodach i terenach przywodnych[8], dla policjantów z pododdziałów antyterrorystycznych z zakresu pływania łodzią służbową (zakończony egzaminem i nadaniem uprawnień zawodowych stermotorzysty żeglugi śródlądowej), także w trudnych warunkach atmosferycznych[9], dla minerów pirotechników w zakresie neutralizowania ładunków wybuchowych na obszarze wód[10] czy też dla policjantów kandydatów na nurków[11].

Działania policji często wybiegają poza rutynowe czynności, co wymaga zarówno specjalistycznego wyposażenia, jak i wyszkolenia na poziomie gwarantującym realizację zadań. Jedną z form takiej aktywności — do tego w środowisku całkowicie dla człowieka obcym — jest płetwonurkowanie.

Początki nurkowania w polskiej Policji to przede wszystkim pasja, połączona ze służbowym obowiązkiem. Z pasji tej wynikała chęć poznawania nowego środowiska, doskonalenia swoich umiejętności i podwyższania kwalifikacji. Zadania służbowe związane z koniecznością zejścia pod powierzchnię wody zlecano tym, którzy po prostu potrafili to zrobić. Nie funkcjonowały wówczas rozwiązania systemowe ani szkolenia centralne w zakresie płetwonurkowania, a tego rodzaju aktywność była domeną pododdziałów antyterrorystycznych Policji. Zadania wykonywane pod wodą polegały na czynnościach poszukiwawczych i wydobywczych, dotyczących przedmiotów związanych z popełnionym przestępstwem oraz zwłok (dziś te ostatnie realizuje Państwowa Straż Pożarna). Wszelkie czynności policjantów pod wodą odbywały się na podstawie uprawnień cywilnych, posiadanych przez osoby uprawiające płetwonurkowanie w celach sportowych lub rekreacyjnych.

Więcej w numerze...

[1] <http://pl.wikipedia.org/wiki/Geografia_Polski>, 25 września 2009 r.

[2] <http://www.gridw.pl/raport_pl/caly/9a.htm>, 25 września 2009 r.

[3] <http://www.policja.pl/portal/pol/174/7880/Informacja_na_temat_funkcjonowania_Policji_na_wodach_i_terenach_przywodnych_w_20.html>, 15 grudnia 2008 r.

[4] Zarządzenie nr 841 komendanta głównego Policji w sprawie metod i form wykonywania zadań przez policjantów pełniących służbę na wodach i terenach przywodnych, Dz. Urz. KGP z 2004 r., nr 13, poz. 68.

[5] Tamże, § 6 ust. 1.

[6] Łącznie około 140 etatów.

[7] Informacja na temat funkcjonowania Policji..., wyd. cyt.

[8] Decyzja nr 869 komendanta głównego Policji z 5 grudnia 2007 r., Dz. Urz. KGP 2007 r., nr 23, poz. 182.

[9] Decyzja nr 468 komendanta głównego Policji z 21 lipca 2008 r., Dz. Urz. KGP z 2008 r., nr 14, poz. 89.

[10] Decyzja nr 879 komendanta głównego Policji z 5 grudnia 2007 r., Dz. Urz. KGP z 2007 r., nr 23, poz. 192.

[11] Decyzja nr 909 komendanta głównego Policji z 11 grudnia 2007 r., Dz. Urz. KGP z 2008 r., nr 1, poz. 5.

• « poprz.
• nast. »