2006 rok

Środki walki w działalności terrorystycznej

prof. nadzw. Kuba Jałoszyński
Wyższa Szkoła Policji

Środki walki w działalności terrorystycznej

Środki walki rozumiane jako broń, materiały i substancje wykorzystywane do rażenia wojsk nieprzyjaciela, sprzętu, urządzeń, obiektów na lądzie, w powietrzu i na morzu (...)1, kojarzymy na ogół z bronią i wyposażeniem sił policyjnych czy też wojskowych zaangażowanych w walkę z terroryzmem. Nie zastanawiano się raczej nad ich rolą w działalności terrorystycznej. Było tak przynajmniej do 11 września 2001 r., kiedy to zmieniło się podejście współczesnego świata do zagrożeń terrorystycznych.
Żyjemy w czasach, w których zamachy terrorystyczne są niemalże codziennością. Obecnie już nikt nie pyta, czy dojdzie do kolejnego zamachu. Wszyscy zadajemy pytanie: kiedy i gdzie on nastąpi? Dziś możliwość wykorzystania innych niż tradycyjne środków walki w działalności terrorystycznej budzi największe obawy i jest przedmiotem zainteresowania organów państwa zaangażowanych w walkę i przeciwdziałanie tego typu zjawiskom. Terroryści, chcąc urzeczywistnić swe cele, sięgają do całego arsenału broni, jaki znajduje się na kuli ziemskiej: od broni białej, strzeleckiej, po artyleryjską i rakietową włącznie.
W jednym z podziałów współczesnego terroryzmu zwraca się uwagę na jego dwa podstawowe rodzaje: konwencjonalny i niekonwencjonalny. Podstawowymi zmiennymi mają być w tym wypadku środki walki, jakimi posługują się terroryści.
Podkładanie ładunków wybuchowych, które z założenia mają eksplodować w celu spowodowania strat w ludziach i mieniu, należy rozpatrywać w kategoriach określanych w sztuce wojennej mianem rażenia (destrukcyjne oddziaływanie na siły i środki przeciwnika2). Jest to pewnego rodzaju nowy element we współczesnym świecie, z którym mogą się zetknąć siły zbrojne i policyjne w państwie3(różna forma sposobu detonacji oraz miejsca podłożenia ładunku). Podkładanie bomb, jak zwykło się mawiać potocznie o tego rodzaju działalności przestępczej, stanowi dla wielu synonim terroryzmu.
Głównym składnikiem bomb, którymi posługują się terroryści i przestępcy, jest ładunek wybuchowy, czyli kruszący materiał wybuchowy, znajdujący się w granatach, minach itp. lub w postaci np. kostek, przeznaczony do niszczenia obiektów i wojsk nieprzyjaciela (...)4. W wypadku działań terrorystycznych przytoczoną definicję można wykorzystać jako podstawę do określenia tzw. domowego urządzenia wybuchowego, które powstaje przez użycie materiału wybuchowego służącego do konstrukcji ładunków niekonwencjonalnych wytwarzanych domowym sposobem, przeznaczonych do niszczenia obiektów i osób będących celem działań przestępczych. Cechy charakterystyczne domowych urządzeń wybuchowych to:
— konstrukcja oparta na wyobraźni konstruktora,
— niezależne źródło zasilania,
— czasowe lub zdalne urządzenia inicjujące, pozwalające na bezpieczne oddalenie się sprawcy z miejsca podłożenia ładunku.
Do produkcji tego typu bomb często jest używany materiał wybuchowy o dużej sile rażenia, produkowany domowym sposobem. Najbardziej niebezpieczny, używany powszechnie przez terrorystów palestyńskich, znany jest pod nazwą TATP (nadtlenek acetonu — triaceton triperoxide)5. Istnieją trzy podstawowe przesłanki, dla których terroryści sięgają po ten rodzaj materiału wybuchowego:
— niedostateczna ilość fabrycznych materiałów wybuchowych,
— podstawowe składniki TATP można nabyć w aptekach i hurtowniach z chemikaliami, nie budząc niczyich podejrzeń,
— zaplecze laboratoryjne do produkcji tego materiału wybuchowego jest nieskomplikowane i łatwo dostępne (praktycznie wystarczą zwykłe pojemniki kuchenne i płótno), proces produkcji nie wymaga wiedzy fachowej w tym zakresie, a sposób jego przygotowania (technologię produkcji) można znaleźć w Internecie.
Problem przeciwdziałania zamachom bombowym i ich zwalczania jest obecnie na tyle istotny, że powołuje się do tego celu odpowiednie zespoły specjalistów, funkcjonujące w strukturach sił zbrojnych lub policyjnych danego państwa, niezależnie od tego, czy terroryzm stanowi w nim problem realny, czy też potencjalny.
Najgroźniejszą odmianą jest jednak broń masowego rażenia (BMR), do której zalicza się środki jądrowe, chemiczne i biologiczne (broń ABC). Współcześni terroryści chętnie podejmują wysiłki w celu jej zdobycia.

.... (więcej w numerze)

1 Leksykon wiedzy wojskowej, Warszawa 1979, s. 444.
2 Regulamin działań taktycznych Wojsk Lądowych, cz. II (pododdziały), Warszawa 1994, s. 7.
3 M. Huzarski, Zagadnienia taktyki wojsk lądowych, Toruń 1999, s. 46.
4 M. Korzun, 1000 słów o materiałach wybuchowych i wybuchu, Warszawa 1986, s. 93.
5 TATP — Improvised Explosive. Overview, Tel Awiw 1998, s. 2.